Дала  ша  адам  дуьненчу  доккхуш, цунна  рицкъ а  кхуллу  олуш  ду, цул сов,  ло  цхьацца  корматалла,  говзалла. Ткъа, цхаьволчунна  ло иза тIех,  массо  а  цецвоккхуш. Оццул долчу  адамашна  юккъехь  цхьаццаверг  билгалваккхар, вайна гуш  а  доцуш, церан  нахера  дийлина диканиш хир ду-кх. Доьзалехь  оццул  похIма хилар Делера  совгIат а  хила  мега. Исаева  Iайнаъ – Нохчийчохь уггар а  къегина  седа. Ши-кхо шо  хьалха  гучуелира  иза  искусствехь.2007-чу  шарахь  цо дуьххьара  дакъалецира республикан  «Фабрика  звезд»  аьллачу проектехь,  кхозлагIа  меттиг а  яьккхира. Делахь  а, коьртаниг  яьккхина  меттиг  яцара,  коьртаниг – Iайнаа  шен  корматалла  вайна  йовзийтар  дара. ХIетахь  республике еанчу  Россехь  гIараяьлла йолчу Вишневская Галинас лаккхара  мах  хадийра  Iайнаан  озан.  «Искусствон  некъ  цо  схьалацахь, иза  дукха  гена гIур  ю», – элира цо. Москва шен  оперни  ишколе  деша а  кхайкхира. Оцу  хенахь Iайнаан  13 шо  бен  дацара, цIахь а  ца нисделира  иза  цига  яхийтар. Делахь  а, Iайнаа  гуттар а  сатуьйсура  классически  мукъамашка,  цуьнан лерехь  уьш даима а  декара. Дала  сатийсаме  кхачийра  Iайнаъ. Цхьа  шо даьлча, Чайковскин  цIарах  йолчу  консерваторин  колледже яха  кечам  бан   йолаелира  иза. Кечам бар  Москвахь  хила  дезаш дара, уггар   кIезиг а, 1 шо  хан  езара цунна,  хIунда  аьлча  музыкальни  ишколехь  дешна  яцара  Iайнаъ. Оцу  некъа  тIехь  цунна  гIо дан  волавелира Россин  хьакъволу  артист  Минцаев  Мовсар. Ша консерваторехь  хьехархо  хиларе  терра, Мовсарна  дика  хаьа Iайнаана Iамо а, довзийта  а  дезарг. Нийсса цхьана  шарахь  Iамийра  Минцаевс  Iайнаъ,  цул  тIаьхьа  яхара   консерваторехь  йолчу  колледже экзаменаш  яла.
ТIеэцаран  комисси  цецъяьллера  15 шо  долчу  нохчийн  йоIан  корматаллех,  тIех  реза  хилла схьаийцира  цара  иза  деша. Тахана  Iайнаъ  хьалхарчу  курсехь  доьшуш ю, цо  дуьххьарлера  экзаменационни  сесси а дIаелла. Шен  мукъа  денош  дуьйладелча,  иза   цIа  еара шена  цкъа  а  ца  бицлучу Даймахка. Журналисташ  гуттар а сатесна  хуьлу Iайнаъ  санна  болчу  нехан  кхолламан  таллам бан, хаьа, церан ирсе  ирхе  хуьлий. Iайнаан дахарх, сатийсамех,  кхиамех  лаьцна  хаа  Iалашо  йолуш, хIокху  деношкахь цхьаьнакхийтира Зорбанан ЦIийнахь журналисташ.
Шен  исбаьхачу  озах  терра,  массо а хIума  тайна  дара  йо1ан. Оьзда  духар, коьрта тиллина  йовлакх, цунна  бухахула  охьахецна  стомма  кIажар  – оцу  дерригено  а кхин а  хаздора  цуьнан сибат. ХIора  дашца  цуьнан  багара  йолуш  йолчу  Iаьно, чIагIдора  Iайнаъ нохчийн оьзда  йоI хилар. Цунах  и дог-ойла  кхоллаеллачул  тIаьхьа, дIадуьйладелира хаттарш. ГIойтIахь ишколехь  доьшуш йолчу  хенахь  гучуделира йоIан  похIма. Культуран  цIийне  исбаьхьаллин  самодеятельносте  ненананас  дIа а елира  иза. Цо  дакъалоцура  ишколехь  дIахьочу  тайп-тайпанчу  мероприятешкахь, конкурсашкахь. Iайнаа ша  ма-дийццара, хьехархочо  урокехь  тема  юьйцучу хенахь гуттар  а   классан   уьн  тIе а  хьоьжуш, ша  сцени   тIехь  йиш  локхуш сурт  хIиттадора  цо. Оцу  сатийсамо  цкъа а  ца юьтура  цуьнан  ойла мукъа. Иза сица а, ойланца  а йишлакхархо  яра. Яцара  мух-муха  а  ерг – оперни  эшарийн   лай а, эла а  яра-кх. Консерваторехь  долу   шен дешар  дуьйцуш, йоккхайийна  ца  йолу Iайнаъ. Iуьйранна  8 сахьт даьлча юьйлало  занятеш, сарахь  9 сахьт  даьлча  чекхйовлу. Хьехархоша  хастайо Iайнаъ, амма Минцаевс  ца  могуьйту  иза, ирхене  бан   беза  некъ  бехха  буй  хаьа, ткъа  куралла  даг чу  йоссахь.  Iайнаан  корматалла  йовр  ю аьлла, хета. Ткъа  дозаллаш  дан  меттиг-м  ю Iайнаан. Оперни  искусство  евзачарна хаьа,  йиш  локхуш  хенахь  аз мел  айъало  – иза октавашца  дусту.
Вай  къоначу  артисткас уггар лакхара  октава схьаоьцу  – иза  ю 3,5.Сопрано  озаца  Iайнаа  локху  тайп-тайпана  ариш а,  халкъан   эшарш  а.Тахана  цуьнан  репертуарехь  10  произведени ю. Классика  йоцург, кхийолу жанр йоIа  къобал  ца  йо. Цуьнан  кумираш  Мансурат  Кабалье а, Анна  Нетрепко  а,  Мария  Калас  а  ю.  Церан санна шен  корматалла  лакхаяккха,  дуккха а къахьега  лерина  ю къона йишлакхархо. Кхин  а цхьа сатийсам  бу  Iайнаа. Консерваторехь  дешар  чекхдаьккхинчул  тIаьхьа, Италехь кхин дIа  а  Iама  дагахь  ю иза.
Таханлерчу  боларца  иза  дIайодахь,  нохчийн  халкъана  юьхькIам а болуш седа  хир бу. Ткъа  оцу   седано  къагор  ду  дерриг  дуьне,  цунна  тIараш деттар  ду  дуьненаюкъарчу  уггар  яккхийчу  концертийн  залаш  чохь.
Б.ДУДАЕВА.     

{mosloadposition user9}


При копировании материалов ссылка на сайт обязательна