Ийманехь  нисбала  лууш  болу  вайн  махкахой сатесна  хуьлу  вевзаш  волчу Iеламстеган,  Нохчийчоьнан  Iеламнехан  кхеташонан куьйгалхочун Кадыров  Хожа-Ахьмад-Хьаьжин даше. Динах лаьцна  долчу  муьлххачу а  хаттарна  цо луш  долу   жоп дуьззина а,  атта  кхеташ а, шеконе доцуш  а хуьлу. КIорггера  Iилма  хиларал сов, ладогIархошка  и дIакхачо,  хьалдолуш, муттане, цIена  нохчийн  мотт  хаар а ду  цуьнгахь. ХIокху  деношкахь    цуьнца доцца къамел  дар  нисделира  тхан.Хожа-Ахьмад-Хьаьжа, вайн бахархоша хьуна   даггара  баркалла  олуш хеза телевиденехь  ахь  шайн  хаттаршна  лучу жоьпашна. Тахана  вайн  цхьаьнакхетарх пайда  а  оьцуш, «Ан-Нур»  газет  доьшучеран  цIарах  масех  хаттар дан  луур  дара хьоьга.
 Дукха  хан  йоццуш, правительствехь  хиллачу цхьана  кхеташонехь  Нохчийн Республикан Президента Кадыров Рамзана иштта элира (сайн  дагахь ма диссара  даладо   ас  цуьнан  дешнаш): «Бусалба  динца  цхьаьна  вайн   кегийрхошна   нохчийн   гIиллакх  довзуьйтуш  ца хилахь,  хIумма а  хир дац». Ахь муха  кхетадо  и дешнаш?  
– Шу марша  догIийла!
«Ан-Нур» газет  доьшучеран  цIарах хаттарш  дохьуш, шу со  волчу  дахкар суна тIех мехала хета,  со и  газет   доьшуш а ву.  Оцу  тIехь  тидаме  дохку  хIуманаш  вайн дахаран  муьрехь  тIех  дукха  вайна  оьшуш сайна  хета  дела. Шун  хьалхарчу  хаттарна жоп луш  хIун  ала  догIу?
Вайн  Президент Кадыров Рамзан  (Дала иза Iалашвойла), дин  долчу  хIусамехь  кхиъна  ву. Ткъа  вайн  бусалба  дино  лекхачу  тIегIан  тIе  даьккхина  дуьйцу:
а) Даймохк безар,  Даймахкана   хьанал  вацар,  эшахь,  Даймохк ларбеш  шен   са  ца  кхоор;
б) ненан мот,  къоман  гIиллакхаш, оьздангалла,  яхь  ларъяр;
в) баккхийчеран  лерам бар, кегийрхой  кхетош,  шена  зиэделларг  царна   довзуьйтуш,  хьанал   баха   Iамор;
г) зударийн,  мехкарийн  сий  лардар;
д) дай-нанойн  хьурмат  дар,  церан  дика дола- дар;
е) доьзалехь  барт  латтор;
ж) наркотикаша, вахош  долчу маларша, азартни ловзарша  вайн  тIекхуьу тIаьхье  талхош хиларха  шен  доьзалш   кхетор.
Цхьацца мехкашкара,  къаьмнашкара  харц-оьздангалла (псевдокультура)  тоьлаш  ю моьттуьйтуш,  вайн  къоман  орамаш  шеца  чIагIделла  лаьтта мехала  гIиллакхаш  вайна юкъара  дIадаха гIертачийн  лаам  бохабар, вай  динехь  нисделча бен вайн  кхиам  хирбоций  хаар  шен  ненера, дегара, тхан  цIийнан  дахаран  лараш  ларъеш  болчу баккхийчаьргара  схьаэцна  Рамзана (Дала иза Iалашвойла). Вайн  дайн  кица ду: «Уз  йиъначу  хьожу» олуш. Рамзана  (Дала  иза Iалашвойла) йиъна  уз и  ю,  цундела   аьлла  Рамзана: «Бусалба  динца  цхьаьна вайн  кегийрхошна,  нохчийн  гIиллакхаш  довзуьйтуш вай ца  хилахь,  церан  кхиор нийса  хир дац. Суна  цо и   дукха  нийса   аьлла  а хета.
– Бусалба  динца  магош дерг вайн Iадаташца а, гIиллакхашца а  догIуш  дацахь  а лелор дика ду  олу. Масала:  маршалла  хаттар  дика  дуй  хаьа  вайна,  амма  йишас   вешига а, кIанта дега а, салам  луш   дац   вайн. Ишттаниг  кхин а  нисло. Цунах  хIун  эр  дара  ахь?
–  Динан кIоргенах кхетта  боцчара,  шайна  дайначу  (гиначу)  хьадисан а, Къуръанан  аятийн а  тIехула   дIа дешнийн маьIнаш  до,  адамашна  юкъа  цакхетарш  доху. Дала Iилманан  кIоргенашка  кхачар  лойла  царна. Бусалба  дино   ца боху   вайга Къуръан  Iаьрбийн маттахь  хилла  алий а, Делан  Элча  (Делера салам-маршалла хуьлда  цунна) Iаьрби хилла  алий, шайн   къоман  хаза  гIиллакхаш  тасий  дуьтуш, Iаьрбийн,  гIиллакхашна  тIедерза.  Ма  дерза! Нохчий  долуш,  бусалбанаш  долуш, вешан   къоман  хазачу гIиллакхашца  дахар а, декъал  хилар а лойла  вайна  вай  кхоьллинчу  Дала!
Йишас  вешига а, кIанта   дега а   саламаш  далар   царна   юкъахь   боцу  сий-ларам  дIабоккхуш лерина   вайн  къомо.
Ассаламу  Iалайкум бохучун  маьIна соьгара  хьуна   (шуна) маршо  ю  бохург  ду. Дегара  кIантана  а,  кIантера   дена а,  несера   мардена а, мардегара  несана а маршо  ю  ца баьхча,  и йоцуш  ду  те   вай?
– ХIора  стеган а дийнна   къоман  а  дахарехь  ненан  мотт  хааран  маьIна   муха  туьду  ахь?
– Ненан мотт къоман  йоцуш йиш  йоцу  хазна  ю. Мотт, ненан мотт,  байна   долу, и бицбина  долу  къам и   мотт  буьйцучу  къомах херадолу. Къам  долчуьра   дIадолу. Дала белла  ма бу вайна   вешан   мотт. Шен   ненан мотт  бицбинарг,  ийманах  вухур   вац, ала  ваьхьар  вацара   со.
– ДоIа муьлхачу  маттахь  дича  дика ду. Шена   хуучу  нохчийн маттахь я шена ца хуучу  Iаьрбийн  маттахь?
– ДоIа дар  шена  дезаш  дерг Деле  дехар  ду. Ша хIун  доьху а  хууш, хазачу  шен   маттахь  Далла  хьаставелла,  дехар   тоьлаш  хир ду.
– Вайн Iеламнаха  нохчийн  маттахь хаза  хьехамаш  бо. Вуьшта  аьлча,  барта  нохчийн мотт  дика  хаьа царна. Амма дIаяздан  хуурш  дукха  ца  хуьлу. Вайн  хьуьжаршкахь а, исламан институтехь а нохчийн мотт  хьехар  гIийла ду  аьлла-м  ца хета   хьуна?
– Вайн  хьуьжаршкахь а, исламан  институтехь а,  университетехь а  ненан  мотт  Iамабар   Iаьрбийн   мотт  Iамабар  санна,  лакхарчу тIегIан тIехь  хила  деза. Ша барта  дуьйцург  нийса, йозанца  дIаяздан  хууш Iеламстаг хилар доккха ниIмат ду.
– Iеламнаха  дукха  дуьйцу  Iилма  Iамо дезаш  хиларх. Динан  Iилма  ду  иза  я  дуьненан Iилма  а  догIу   цу юкъа?
– Iилма  Iамадар   деза   ду бохучу Iеламнаха хьехамашкахь  олуш   дерг  бакъ ду. Оцу  юккъе  доьду   дин   довзуьйту   Iилма  а,  дуьнен чохь  адамашна  дахарехь  мел   оьшучу  хIуманна тIе  кхиош   долу  Iилманаш а.
– Ша ца кхета  белхан  меттиг  дIалацар а, шена   ца догIучу  даржехь хилар а къа  дуй? Цигахь  оьцу  рицкъа  хьарам  дуй  цунна?
– Вайн  халкъан   кицанца  доцца жоп  ло ас   хаттарна: «Шега  ца догIург лелош  верг,  шега  догIург  лело а ма  вехийла».
– ШарIо ма-бохху  лоьхучу  рицкъанца, доьзалшна  кхачо  а  ялуш,  вахалур  вуй  стаг  светски   пачхьалкхехь?
– ШарIо ма-бохху  лоьхучу  рицкъанца, доьзалшна  кхачо а ялуш, ийман, беркат долуш, динехь  нисбелла  а  болуш,  гIиллакхе  болуш,  баьхна  вайн дай  светски   пачхьалкхехь. Дала  мукълахь  вай а  дахалур ду.
– Дела реза хуьлда  хьуна, тхан  хаттаршна  жоьпаш  даларна а, тхоьца  хIара  чулацаме  къамелдан хан   карорна а.

Къамел дIаяздинарг – БАКАЕВА Асет.

{mosloadposition user9}


При копировании материалов ссылка на сайт обязательна