Кху деношкахь «Грозный-информ» хаамийн агентствехь  дIаяьхьира  туберкулезца  къийсам латторан  дуьненаюкъарчу  денна  лерина   «горга  стол». Цигахь  дакъалоцуш  вара  Соьлжа-ГIалин могашаллаIалашъяран  Департаментан  куьйгалхо Адуев  Джабраил,  туберкулезана  дуьхьал дарбанаш  лелочу  республикан диспансеран  коьртачу  лоьран заместитель Хайдарханова  Зарема, Нохчийн Республикан могашаллаIалашъяран  министерствон  медицинан профилактикин  Центран  коьртачу  лоьран  заместитель  Джухарова  Лариса, СПИД-ца  къийсам  латторан  республикан  центран  коьрта  лор  Айдамирова  Хеда.Мацах  дуьйна  а  дIакхайкхийна  дара  Россин  пачхьалкхан  туберкулез  дIаяйна  яьлла  цамгар лара   мегарг  хилар. Халахеташ  делахь а, тахана  и цамгар  эпидеми  лара   мегар  долуш  хьал ду  пачхьалкхехь  хIоьттинарг. Туберкулез  яржаран  бахьанаш  тайп-тайпана  ду,  делахь а  вайн  республикехь  и яртан  коьрта  бахьана  кху тIаьхьарчу  шерашкахь  хилла  тIемаш  лара  мегар ду.
Нохчийн Республикехь  туберкулезца  долчу  хьолах  лаьцна  дийцира  Хайдарханова  Заремас:
– АВдамашна  доккха зен  ду  туберкулезо  деш дерг. 1993-чу  шарахь  могашаллаIалашъяран  Дуьненаюкъарчу  организацис  дIакхайкхийра  Европан  регионехь,  къаьсттина  Россехь,  туберкулез  шуьйра   яьржаш  хилар.
Ткъа Нохчийчохь  долчу  хьолахь  дерг  аьлча,  дIадаханчу  шарахь – туберкулез  дуьххьара   гучуяьлларг   958 стаг вара.
Республикан тубдиспансеран  хьесапца цул  хьалха  дIадаханчу  шерашца  дуьстича и  терахь  жимма  лахара ду. 2009 шо   чекхдолуш  республикан  туберкулезана  дуьхьал  йолчу  диспансеран  учетехь  верг  верриг а  4058  стаг  вара,  царах  185  бер а  долуш.
– ХIора а шен-шен  хенахь  лоьрашна  тIе  а  вогIуш, шен   могашалла толлуьйтуш  хилча,  и  цамгар  генаялале  гучу  а ер   яра,  цунна  дарба  лело  атта а  хир  дара, –дийцира кхидIа Адуев Джабраила. – Вайн  цхьаболчу  наха,  и цамгар  шайна  юй хиъча а,  лачкъош  меттигаш  нисло  я  шайга  леладе  аьлла  дарба  ца леладо. Цундела и цамгар   генайолу. Туберкулез йолчу  стагана  молханашца  дарбанаш  лелорах  кхачо   хуьлуш   яц. Цунна  Iен меттиг а шатайпа  нисъян  езаш  хуьлу. Ткъа  гена   яьлла  туберкулез йолчо  шена  гонаха   волу  20-30  стаг а  цомгаш   ван  тарло,  хIунда  аьлча дуьхь-дуьхьал  вирзина  къамел  дечу  хенахь а тIеяла  тарлуш  ю  и цамгар. Цундела   и дерриг  хаа  а хууш  массар а цхьаьна  латто  беза  туберкулезца  къийсам. Къийсам  латтор  ду – хIорамма а шен  хеннахь  могашалла   таллийтар . Хьалха  дIадаханчу шерашца  дуьстича, хIинца  мелла  а  аьтту   болуш  ду   таллам  бар. 2007-чу  шарахь Соьлжа-ГIалахь 2 бен  флюрографи  яцара,  ткъа  хIинца  14 ю. Кхо  флюроографи  машенаш  тIехь  ерш ю, цхьана  меттера  кхечу  метте  дIасаяхьа   йиш  йолуш. Уьш  хилар  бахьанехь  оха  флюроографеш   йира  ВУЗ-ашкарчу  20 эзар  студентана а, ишколашкарчу 55  эзар   дешархочунна а,  ишколе   доьлху  хан   йоцчу  берашна а.
– Хала  хеташ  делахь а, дукха  долу кхалхарш туберкулез  цамгар   йолчарна  шен  хенна   и юй а хиъна,  цунна  дан  догIу  дарба  цалелорна цамгар  генаяларна  хуьлуш ду. СПИД-на  санна  дуьхьал  къийсам  латто   езаш  ю туберкулез а. ВИЧ—инфекцех, туберкулезах,  кхийолчу  цамгарех а ларвалар  гIолехь ду  кхетта  яьллачул  тIаьхьа   цунна  дарба  лело   гIертачул, –   билгалдаьккхира  Айдамирова  Хедас.
– ХIора   шарахь а  туберкулезца  къийсам  латторан  дуьненаюкъарчу  денна  лерина  акцеш дIаяхьар  тхан   Центран  ламаст  хилла  схьадогIуш ду. Карарчу  шарахь  туберкулезна дуьхьал  дарба   лелоран   диспансеран а, СПИД-ца  къийсам  латторан  центран а  белхахошца  цхьаьна  республикерчу  ерриг  а ВУЗ-ийн  а,  кхаа  ПТУ-н  а  студенташца а, ткъа  иштта   республикерчу  11  ишколан  дешархошца а адамашна вовшашна  т1е  йовлучу   цамгарийн  хьокъехь  лекцеш   йийшира  оха. Ткъа иштта  кхоккха  эзар буклет а,  йовлакх а, «Тебуркулезца  къийсам  латторехь  дакъалаца»  аьлла йолу   лозунгаш  а йийкъира, –    дийцира  Джухарова  Ларисас.
«Горгачу  стоьле»  гулбеллачара  билгалдаьккхира  2009-чу шарахь  вайн  республикехь туберкулезах  кхелхинарг  139  стаг  хилар, йоккха  йоцчу  Нохчийчоьнна и терахь  лакхара  хилар.
Р.МУСИПОВ.
Авторан  сурт.  

{mosloadposition user9}


При копировании материалов ссылка на сайт обязательна

test 2Новости СМИ2