Умарсултанов   Ваха   вина   1950 –чу шеран   20-чу  августехь   Юккъерчу  Азехь. Карарчу хенахь   Ваха Нохчийн  Республикан  художникийн   Союзан председатель  а,  Россин  художникийн   Союзан  секретарь  а  ву. 1982-чу  шарахь  дуьйна –   СССР-н,   Россин  Федерацин  хьакъволу   художник. 1970-чу  шарахь   чекхъяьккхина   Пенза  гIалара   художественни   училище.2010-гIа шо  къаьсттина   беркате   деара  Вахин   кхоллараллин   новкъахь –  нохчашлахь  дуьххьара   Россин  Федерацин   художественни   Академин декъашхо-корреспондент   хаьржира.
Цуьнан  белхаш  Россехь   бевзина   ца Iаш, дозанал   арахьа  а бевза.
Дуккха а ду   Вахех  лаьцна  дийца. ХIокху  деношкахь   цуьнца   цхьаьнакхетар  хилира  тхан. Хилларш-лелларш,   союзан   балхах  дерг  –  дийцаре  дан кийча  карийра   иза, ткъа  шех  лаьцна  ала  хIумма  а  дац   олий оьзда   сацадора къамел. Цуьнан   къамелехь  хаалора   къоначу  художникех, кхоллараллин  союзан  дахарх доглазар.
2002-чу  шарахь   дара  иза.  Дерриг  дуьне  бохург   санна  тешна   даьллера   нохчий герз  бен каралаца   хууш а бац, зуламашна, талорашна   бен   хьуьнаре  бац   бохучух.
ХIора  художникан  цIа   воьдуш, церан  белхаш  вовшахтоха  болийра  Вахас, Москварчу  Пречистенкехь  йолчу  Россин   художественни   академин  гайтаман  зала  чу  хIитто дагахь. Берриге а   160  болх  бара  Россин  Федерацин а,   кхечу   мехкийн  а хьовсархойн   тидаме   билла   кечбинарг. ТIемаш  лаьттинчу  Нохчийн Республикера  хIун  дохьур ду  бохуш  санна,  цатешамца,  цабашарца  хьуьйсуш   хетара  Москвара   коллегаш. Амма  массо а   цецвоккхуш, кIорга   маьIна  долуш, исбаьхьаллин   лехамашна   дуьззина   жоп луш  дара гайтаме  диллина   хIора  сурт  Москвара  нах а, хьеший  а  гуонаха  хьаьвзира  гайтамна. Ала   дош  хилча,  дош  дика   алало,  гайта, дийца   хIума   хилча  палс  буьззина  гайтало. Ткъа   вайн  дара   дIагайта   дуккха а:  лаьттина   тIемаш,  тIамна  тIаьхьа  йисина  цIий   Iийдало   чевнаш-лараш. Оццу 2002-чу  шеран  22-чу  майхь  Кадыров  Ахьмад-Хьаьжас  (Дала   декъал войла   иза) телефон  туьйхира  Вахе. «Кхана,  Дала   мукъ лахь,  леррина   вайн гайтамна  сагатдина, Москва   дIакхочур ву со,  шуна   улле   дIахотта!».
Бакъдолуш, 23-чу  майхь  Ахьмад-Хьаьжа Москварчу  гайтаме   дIакхечира. «Ваха,  шу,  художникаш,   яздархой, Iилманчаш  дацахьара  тхо   а хир  дацара» – элира  Ахьмад-Хьаьжас.
Цунна  хаьара  къоман  юьхь  – иза   оцу къоман культура  юйла.
Тахана   культура   кхиар  иза  эшарш, иллеш  дIаалар   бен  кхин  хIумма а  дац моьттурш   хуьлу. Эстрада  санна  кхио езаш  кхин   жанраш а ю.  Масала,  нохчийн  мукъамехь   иллеш  доху  композиторш   безара  вайна.
Тахана   художникийн  долахь  хIумма а  дац  ала  мегар  ду.  Соьлжа-ГIалин  Пушкинан урамерчу 6-чу  цIа чохь ю  яздархойн  Союз. Оццу  цIа  чохь   ши чоь ю тхан. Халахеташ  делахь а,  кхоллараллин  болх бан   шайн мастерскойш   яц  художникийн. Алапаш   цхьа   сурт   диллал  хуьлу. Доьзал    ца кхаба  ло   тахана   художник  хиларх. Амма  и болх  безарний,  кхидерг  лелон ца   хаарний, дIалела.
Вахас  шен   къамелехь   халахетарца  элира: «Хьажалахь, тахана   ваьшна  совгIаташ  дезча   Дагестане   доьлху   вай. Ткъа  вайн  ма бу   уггар а тоьлла суьрташ дахка  хуу  художникаш,  тоьлла  шаьлтанаш  ян  хуу   пхьераш,  скульпторш. Вай   церан   пусар   ца до. Къоначу  художникийн   пхьалгIаш яц,  гайтаман   зал яц,  вовшахкхета   меттиг  яц.  КIезиг  хIумнаш   оьшу   кхоллараллин  стаг  ирсен  ван».
Тахана   28 художник ву   республикан художникийн  Союзехь,  царех  цхьаберш  Россехь а,  Европехь а бехаш бу. Амма  дог-ойла цIахь,  шайн   къомаца   ю  церан. Царех  кхеташ  дика   накъост   ву Ваха. Россин Федерацин  художникийн   Союзан декъашхо  йолчу  Даудова  Фатимас  элира: «Вахин  уггар а  хаза  гIиллакх хIун ду   хаьий хьуна?  Цо  шена  тIаьхьа   богIучу  къоначеран   аьтто  бо,  уьш шена   тIаьхьа   ийзабо. Шен  дан дика а  долуш,  юьстах  ца  Iа». Иштта, Умарсултанов Вахин  бала   кхачар  бахьана   долуш   2010-чу  шарахь   Россин Федерацин  художникийн Союзе  тIеэцна   къона   художникаш: Чимаева Асет, Дадакаева  Элита, Болатхамов Вахарсолта.
ТIейогIучу  заманахь   хIун  дан  лерина,  мел  ницкъ  кхочу  художникашна  гIо  дан аьлла   шега   хаьттича, Вахас хазахетарца  дийцира:
«Парижехь   цхьа  меттиг  ю дуьненахь   а   евзаш, шен  вайн  заманан  лехамашца,  таронашца художникийн  гIала   аьлла   евзаш. Цигахь  болх  бан а,  шайн   корматалла  лакхаяккха  а   сатуьйсуш  хуьлу  художникаш. Вайх  цхьа  а  кхаьчна  вацара  цига. Ткъа хIинца,  Делан къинхетамца Нохчийн Республикера  ши художник – Даудова Фатима,  Дадакаева  Элита –  йохуьйтуш  ю цига. Март-апрель баттанашкахь  уьш  Iемар  бу   дуьненан   юкъарчу пхьалгIахь. Иза  вайн  боккха  кхиам  бу. ХIунда  аьлча   цара   зIенаш   тосур  ю, вайн  культура    йовзуьйтур  ю,  дуккха  а  керланиг   а  Iамор  ду.
Цул  сов,  ерриг  а  Россера   25  стаг  бен ца   воьду   Москвана  уллехь   йолчу  «Репинан  дача»   олучу   пхьалгIахь   корматалла   лакхаяккха.   Цига вохуьйтуш   ву  къона   художник   Бугаев  Аслан. Цу тIехь  гIо  динарг Россин Федерацин  художникийн  Союз ю.  Тайп-тайпанчу  гайтамашкахь, дакъалацар а ду Iалашонашкахь».
Ваха  Нохчийн  Республикан  художникийн  Союзан   председатель   волу   22 шо   хан ю. Дукха  хIумнаш   тIехIиттира  вайн  махкана.  Оццу шерашкахь  кхоллараллина   союзана  а  яьхкира хала    хенаш. Дукха а художникийн  белхаш  доь доцуш  хIаллакьхилира. Изза   кхоллам  хилира   Вахин  шен дуккха   суьртийн а.
Хьахаделлачуьра  ала  догIу,   цуьнан   суьртех уггар   девзаш   дерш ду: «Таргим», «Малхист». Дадин-Юьртахь   схьабиллина  хIоллам  а цуьнан   проектаца   хIоттийна  бара.
1829-чу  шеран 14-чу  сентябрехь  хIаллакьхиллачу   дадиюьртахошна,  къаьсттина, шайн   сий   лардеш,  Терка  чу  кхийссабелла   беллачу   мехкаршна  лерина бу. Нохчийн  Республикан  Президентан Кадыров Рамзанан   дIадолорца   бина  бара  и хIоллам. Вайн  Президента  дукха  лерина   тидаме  эцна,  шена   хетарг олуш,  кхочушъяйтира  и проект. Хьалха   заманахь  маьждиг  лаьттинчу   лекхачу   гу тIехь  бина хIоллам.
Умарсултановн  юбилей  а,  (60  шо  кхачар)  художникийн   союзан   70 шо  кхачар  а  цхьана   шарахь   нисделла. Иза  кхин  а  цхьа   бахьана  ду   оцу   кхоллараллин  Союзан  хьашташна   тIедерза,  уьш  тидаме  эца.   Оцу   юбилейшца   оха   даггара  декъалво   вевзаш   волу   художник   Умарсултанов  Ваха. Даггара  лаьа   кхоллараллин  балхахь  а,   дахарехь а   ирс-аьтто   нислойла.

ЭЛЬДЕРХАНОВА Зайнап.

{mosloadposition user9}


При копировании материалов ссылка на сайт обязательна

test 2Новости СМИ2