Со  вуно  чIогIа  цецвелира журналистан,  прозаикан,  актеран  тухашев  Хьамзатан  кхузткъа  шо  кхаьчна  аьлча.  Цуьнан тIахъаьллачу  боларе  хьаьжча, юьхь-сибат  гича,  самукъане-чу  амалан  тидам  бича,  цуьнан  даима  зевне,  сирла,  цIена  велавалар хезча – ткъа суна иштта даима а къона волу иза гина бутт  а  бац,  –  со  цкъа  а  тешар вацара  цуьнан  кхузткъа шо  ду, аьлча. Суна вевзичхьана цуьнан амалш  хийцаелла  цахиларна  хила мега иштта. я суна и къанлойла  ца  лаьа,  хаац.  Бакъдерг аьлча,  кхузткъа  шо  къанвалар дац, стаг гIеметтахIоттар ду. Ткъа  суна  тухашев  вевза  шовзткъа  шо  гергга  хан  ю. Дуьххьара  суна  иза  вевзира Советски  Союзан  турпалхочун Нурадилов  Ханпашин  цIарахчу.Нохч-ГIалгIайн  пачхьалкхан драматически  театран  актер волуш.  Нохч-ГIалгIайн  АССР-н  Министрийн  Кабинетан  пачхьалкхан  телерадиокомитетан телестудин  исбаьхьаллин  программийн  куьйгалхо  хиларе терра, со кест-кеста хуьлура театран  коллективан  репетицешкахь,  премьерашкахь,  кхоллараллин суьйренашкахь, актерех передачаш кечъеш, спектаклаш телевиденехула  гайтар  дуьйцуш. Цундела суна уллера бевзара берриг а артисташ, зубайраев ярагIина, Дениев Iальвина, Исаева  Асетана  тIера  хIетахь керла  баьхкинчу  Джамаев Iимранна,  Вахидов  Бай-Iелина кхечарна  тIекхаччалц.  Царна юкъахь тухашев Хьамзат. тIаьхьуо, 1980-чу шарахь иза телевиденин  Грозненски  студи  дикторан  балха  веача,  суна  Хьамзат кхин а уллера вевзира.  Нохчийчоьнан  дахаран  уггар  а халчу муьрехь – 1984–1990-чуй шерашкахь – цхьаьний тележурналистан болх  а бира  охашимма,  олуш  махиллара,  белшах белш  а  тоьхна. Бакъдерг  аьлча цул тIаьхьа шен телестудии кхоьллира Х. Тухашевс, «5-гIа канал» цIе а йолуш. Цхьацца болчу Нохчийчоьнан  бахархошна  хIинца а  дагаян  там  бу  иза:  цуо  болхбира  1995-чу  шарахь  хьалхара

тIом болабаллалц. Тухашев Хьамзат вина нохчий, Даймахках баьхна, Казахстанан аренашкаххьий,  ГIиргIазойн мехкан  тогIешкаххьий  бала хьоьгуш  болу  диъ  шо  кхочуш.

 

–  1949-чу  шеран  29-чу  сентябрехь  Казахийн  республикан коьртачу  шахьарахь  –  Алма-Атахь. Цигахь ишколан хьалхарчу  классехь  деша  кхиира  иза, амма кхидIа дешар дIадаьхьира дайн  лаьтта  тIехь  –  Веданахь. ИссалгIачу классе ваьлча Веданан  районни  «Колхозан  дахар» цIе йолчу газетан редакци балха  а  вахана,  Хьамзата,  иштта шайх  хIетахь,  1965-чу  шарахь, олуш  хилла,  «къинхьегаман  кегийрхойн  ишкол»  чекхъяьккхира. Кхечу дешнашца аьлча – суьйренца дешаран ишкол.Редакцин  гIуллакхана,  я шен цхьана хIуманна делахь а, цкъа Соьлжа-ГIала  веъча,  шен  накъостаца драмтеатрана хьалхахула чекхволуш, цIеххьана хаам гира Хьамзатана Москва институте деша бахийта кегийрхой бу схьакъастош, аьлла. забаренна санна,  «хIун  ду  хьажа  вайша», аьлла,  чувахара  и шиъ.  ТIаккха сцени  тIехь  дерг  а  гина,  «и-м соьга  а  далур  дара»,  аьлла, юкъавелира жима стаг. ша а ца тешаш, конкурсах чекх а ваьлла, Москва театральни искусствон Пачхьалкхан институте  кхечира. Хьамзат,  актераш  хила  лууш болчу къонахийн тобанехь.Чекхъяьккхира  институт, артистан  болх  бира  Нохч-ГIалгайн  пачхьалкхан  драматически театрехь. Цуьнца цхьаьна Х.тухашевс дIабаьхьира журналистан болх. «Суна керла бацара  иза,  –  дуьйцу  цуо.  –  ХIунда аьлча,  актер  хиларе  терра,  ас дуккхаза  дакъалецира  телевизионни  передачашкахь.  Цу  тIе, ас айса а кечйора, дIахьора театран  актерех  –  сайн  накъостех .

 

– Дудаев Мусах, идаев юсупах, кхечарах  а  телепередачаш.  Цу тIехь  суна  доккха  гIо  дора  исбаьхьаллин  программийн  куьйгалхочо  журналиста  Кусаев Iадиза  а,  телевиденин  коьртачу  режиссера  Насардинов  Вахас,  оцу  редакцин  режиссера

ша Мусаев Петра а, Шамилева Иринас а, кхечара а».ХIетте  а,  ларамаза  хилира  Х.Тухашевн  телевидене  дикторан балха  вар  а. Цуо ша мадийццара:  «1980-чу  шарахь, театрехь  актеран  болх  беш волчу суна цхьана сарахь телевизорчухула  хезира,  цигахь

дикторийн конкурс дIакхайкхош ю,  аьлла,  хаам.  Цуо  со  меттах хьавира.  «ХIун  хуьлу  хьажа  со, аьлла»,  со  вахара  конкурсехь дакъалаца.  Атта  толам  а  баьккхина,  балха  дIахIоьттира  со», – дуьйцу тухашев Хьамзата. «Шина шарахь  гергга  бен  ца бира ас дикторан болх, – кхидIа а  дагалоьцу  Хьамзата.  –  Кестта  юкъараллин-политически программийн редакце ваьккхира  со  журналистан  болх  бан. Иза  караберзош  суна  доккха гIо-накъосталла  хилира  оцу редакцин  куьйгалхочуьнгара Джабиров ибрахIимера а, белхахочуьнгара  Булуева  Зулайгара  а.  Цаьршинна  баркалла  а боху ас даггара.

ХIетахь – ткъолгIачу бIешеран девзткъе итталгIачу шерашкахь – дукха бара шайх Iама похIма а, зеделларг а долу журналисташ: Кусаев Iадиз, Богданов Виктор, Хатуев  Iаднан,  Караев  Руслан, цхьамогIа  кхиберш а. Со царах Iама  а  Iемира»,  –  дуьйцу  Тухашев Хьамзата.ДIайолаелира М.С.Горбачевс дIакхайкхийна  перестройка: баккъал а йолу зорбанан а, дешан  а  маршо,  хIуъа,  хьанна  а дийца  магийна  зама.  ХIетахь телевиденехь  дуьххьара  гучуевлира хьалха цкъа а хила йиш хилла йоцу передачаш  «Хьажаран  са»  (т.юнусова),  «Синпха» (Р.Караев),  «Даймехкан  еза меттигаш», «Эвлияэх дийцарш» (I.Кусаев, М.заурбеков), «шуна хIун хета?» (Х.тухашев), кхиерш а.Хьамзатан  хьалхарчу  передачехь  дакъалоцуш  вара  Нохчийчоьнан  хьалхара  муфти

Газабаев шахIид-Хьаьжа, дуьх-хьара  телевиденехь  йийкира назманаш.  Цул  тIаьхьа  передачашкахь  дакъалецира  тайп-тайпанчу  боламийн  а,  партийн а, юкъараллийн а куьйгалхоша. Церан  вовшийн девнаш довлура,  цаьрца  майра  къийсалора  Х.Тухашев а. Ала деза, шечунна тIера вуха вер воцуш, кхералур воцуш,  шена  дуьхьал  дерриг дуьне даьлча а, къарлур воцуш, ша  бакъвелахь,  ша  журналист хилар  гайтира цуо оцу переда-

чашкахь.Кестта цо схьайиллира «5-гIа канал»  аьлла  йолу  телестуди. Ала  деза,  дика  а,  чулацаме  а, самукъане  а  хуьлура  цигахь кечъен передачаш. Нохчийчохь кхихкинчу  хьалхарчу  тIамо,  ерриг  а  хаамийн  гIирсаш  санна, хIаллакьйира  Х.тухашевн  телевидени а. Цул тIаьхьа тахханалц кхин меттахIотта аьтто ца хилира цуьнан. Кхузткъа  шо  стеган  кхолларалла  а,  похIмалла  а  гIеметта хIутту  хан  ю.  Цундела  шерашка ша къар ца войтуш, тахана а могIарехь  ву  тухашев  Хьамзат. Тележурналистикехь болх бина ца  Iаш, дийцарш яздеш а, зорбане дохуш а ву. Везчу  Дала,  аьтто  бойла цуьнан  цу  тIехь,  кхин  а  цхьана кхузткъа  шарахь  вехийла  иза доьзалан  ирсана  а,  доттагIийн

хазахетарна а!

 

КУСАЕВ Iадиз,
Нохч-ГIалгIайн АССР-н культуран хьакъволу белхахо, Нохчийн Республикан хьакъволу журналист.
« Даймохк»

{mosloadposition user9}


При копировании материалов ссылка на сайт обязательна

test 2Новости СМИ2